از میانِ انواع حکومت، دیکتاتوری و فاشیسم بدترین نوعِ آن و از میانِ این دو گونه نیز نوع مذهبیِ آن ویرانگرتر است.

بزرگترین حُسنِ تاریخ، درس گرفتن از آن است به جهتِ استفاده از نکاتِ مثبت و عدمِ تکرارِ نکاتِ منفی و اشتباهاتِ گذشتگان و نسل هایِ پیشین.

نگاهی به اروپایِ قرون وسطی و حکومتِ مذهب، می توانست و می تواند راهگشایِ انسانِ امروزی باشد. گرچه هیچگاه کلیسا به گونه ای مستقیم ادارۀ جامعه را عهده دار نبود اما از آنجایی که حتّی پادشاهان نیز قدرت و مشروعیّت خود و حتی ازدواج با فردِ دلخواه خود را از کلیسا می گرفتند، قدرتِ بی چون و چرا و مُطلقه محسوب می گردید. پیامدِ چنین قدرتی، جنایاتِ بیشماری بود که به نام مذهب و به کام روحانیون انجام می شد. و پیامد دیگرش نیز مخالفت با علم و پیشرفت و ترقّی بود که بطور طبیعی در تضادِّ با مذهب و قدرتِ آن بود. و اینگونه بود که مبارزه و پایمردیِ روشنفکران و دانشمندانِ آن اعصار به مدّتِ چند قرن، سرانجام رنسانسی پدید آورد که پیامدِ آن کم رنگ شدن حضورِ مذهب در جامعه و در میانِ مردم بود. و پس از آن بود که اروپایِ غرق  در فقر و جهل، بطرزی حیرت آور به پیشرفت هایِ علمی، اجتماعی و فلسفی نائل شد و نسلِ کنونیِ اروپایی، بهره مند از مواهبِ چنین رنسانسی و به سببِ گسترشِ آگاهی هایِ علمی و اجتماعی به سمت و سویِ آتئیسم می رود و لائیسیته را جزو ارزش هایِ بنیادین خود قلمداد می کند.

و چه خوب بود که مسلمانان نیز با نگاهی به تاریخ، سیر و نحوۀ تکوین و توسعۀ اسلام را می دانستند. اینان حتّی زحمتِ نگرش به کشورهایِ دیگر را نیز به خود نمی دهند و هیچگاه از خود نمی پرسند که “چرا” حتّی یک کشور مسلمان در میان کشورهایِ پیشرفته و صاحبِ علم و تکنولوژی وجود ندارد؟ و چرا هزار و چهارصد سال است که پیروانِ مذاهبِ مختلفِ اسلامی در حال کشتار یکدیگرند به نام خدا و پیامبرشان؟

اکنون خاورمیانه مُبَدَّل به انبارِ اسلحه و جنگ و آتش شده. تمامیِ کشورهایِ درگیر نیز در زُمرۀ کشورهایِ مسلمانند. آیا همۀ این بلایا حاصلِ توطئه هایِ غرب است و آمریکایِ جنایتکار! و اروپایِ جهانخوار!؟

در دخیل بودنِ غرب و شرق و کشورهایِ خارجی در این قتل عام شک نیست امّا….

جنگی که اکنون سوریه را به ویرانه ای بدل کرده، حاصلِ جنگ و کشتارِ داخلی بود. جنگِ حکومتِ شیعه بر اکثریتِ سُنّی، که بعدها به سببِ دخالتِ کشورهایِ خارجی گسترش یافت. جنگ و ویرانی سوریه، نتیجۀ جهل و ناآگاهیِ ملّتی است که اقدام به تضعیفِ خود از داخل می کند. جنگ شیعه و سُنّی است. درست همان کاری که هزار و چهارصد سال است پیروانِ مکاتب و مذاهبِ مختلف اسلامی انجام داده اند و می دهند.

داعش را دست پروردۀ آمریکا می دانند. آیا طیِّ قرن هایِ گذشته که هنوز کشوری به نامِ آمریکا وجود نداشت، جنگ بین مذاهبِ اسلامی در نمی گرفت؟ در جنگ هایی که صدها هزار و بلکه کشتگان میلیونی از خود برجای نهاد نیز دست کشورهای دیگر در کار بود؟ قتل عامِ مسلمانانِ اهل سنّتِ قزوین توسّطِ شیعیان در دورۀ صفویه کارِ کدامین کشور بود؟

امروز کسانی که در داخلِ سوریه فریاد وامصیبتا سرمی دهند، تا دیروز دستشان درگیرِ کشتارِ یکدیگر بود.

اختلافِ عمیق و جنگِ قدرت و قتل و کشتار و خونریزی بین مذاهب اسلامی ریشه ای تاریخی دارد، زمانی که هیچیک از کشورهایِ قدرتمند فعلی وجود خارجی نداشتند. مقصّر جلوه دادنِ دیگران به توطئه و جنگ و ویرانی، پوششی است بر جهل و نا آگاهی و ضعفِ خود. فرافکنی و انگشتِ اتّهام را به سویِ دیگران نشانه رفتن تا کِی؟ خود فریبی تا کِی؟

مذهب و حکومت هایِ مذهبی، قِداست را دستمایۀ جنگ قدرت کرده اند و یقینا در خاور میانه و کشورهایی مانند سوریه و ایران، از خود سرزمینی سوخته برجای خواهند نهاد.

Sartrouville

14/Dec/2016