پیش از این دربارۀ تحولاتِ زمان انقلاب اسلامی و سِیرِ تکوین آن در مقالۀ تفاوت – تقارب نگاشته ام و نیازی به مرور مجدّد نیست. در این نوشتارِ بسیار کوتاه به ابعادی دیگر از این ماجرا پرداخته می شود.

گرچه بخشی از جامعۀ ایران پیش از انقلاب در فقر و فاقه می زیستند اما در رفاه غالب مردم، بخصوص شهر نشینان نیز شکی نبوده و نیست. پهلوی ها در مدت زمانی بسیار کوتاه کشور را از فقر مطلق در همۀ ابعاد به حدّی از رفاه و توسعه رساندند که به درستی رؤیای قرار گرفتن در جمع پنج کشور برتر جهان را در سر می پروراندند.

انجام انقلاب در چنین شرایطی، تنها به وسیلۀ شعارهای متعالی امکان پذیر بود. شعار : استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی مُهرِ تائیدی است بر این مُدَّعا چرا که اثری از شعارهای مالی و اقتصادی در این شعار وجود ندارد.

چهار دهه را پشت سر می گذاریم. پس از طی این مدت طولانی، مردم به حدّی از فقر رسیده اند که به نان شب نیز محتاج اند. مطابق آمارهای دولتی، حدود شصت درصد مردم زیر خط فقر و از این میان، حدود سی درصد در فقر مطلق زندگی می کنند. انقلاب در چنین شرایطی تنها به واسطۀ اولویت شعارهای اقتصادی امکان پذیر است و آزادی واژه ای است مهجور و در اولویت های بعدی. حکومت نیز با رندی خاصّی به چنین وضعی دامن می زند. قرار دادن مردم در فقر و تنگدستی پیامدی جز عادت به فقر و یا جنگ نان نخواهد داشت و پیامد جنگ نان نیز آزادی نخواهد بود. رجوع شود به نوشتارِ جنگ نان .  

مردمی که برای نان می جنگند، هیچ گاه رنگ آزادی را نخواهند دید و طعم آن را نخواهند چشید

در چنین وضعیتی، وظیفۀ روشنفکرانِ جامعه سنگین تر از پیش است. تنها راهِ پیشگیری از بروزِ چنین فاجعه ای که بطور حتم به فروپاشی کشور خواهد انجامید، کنار نهادن اختلافات سیاسی و ایدئولوژیک و آگاه کردن توده های مردم برای ممانعت از افتادن در دام چنین توطئه ای است. لحظه ای است تاریخی و نقطۀ عطفی است برای جامعۀ روشنفکری ایران تا آبرو و اعتبار از دست رفتۀ خود را نزد عامّه باز یابد چرا که اینجا پایان راه است. پس از این، اگر فعالیتی در جهت انحراف فرآیند فعلی انجام ندهند و کاری موثر و درخور، دیگر کشوری باقی نخواهد ماند که آینده ای برای خود متصوّر شوند.

امروز با آگاه کردن مردم، جنگ نان را مبدّل به نبرد برای آزادی کنیم. فردا دیر است.  

08/Oct/2020

Sartrouville