اروپای قرون وسطا، زخم خورده و جان به لب رسیده از تسلط و جنایات کلیسای کاتولیک، به سمت و سوی رنسانسی کشیده شد که با مبارزه روشنفکران زمانه به منصه ظهور رسید و سبب ساز جهش علمی عظیمی شد که رنسانسش نام نهادند. اما پی آمد جهش های علمی ناشی از رنسانس، تکامل و تحول فرهنگی و اجتماعی بود که تحقق آن چند قرن به طول انجامید. انتقال آگاهی های علمی، فرهنگی و اجتماعی طبقه روشنفکر به سطوح پائین تر جامعه، فرآیندی بود که نه یک شبه، بلکه زمانی معادل چند قرن لازم داشت تا اختلاف عمیق و وسیع سطح آگاهی عمومی را به نقطه ای برساند که نه تنها واژه هایی مانند دموکراسی و لائیسیته مورد پذیرش عامه مردم قرار گیرد بلکه در بطن جامعه به صورت "فرهنگ" نهادینه شود.
به عبارت دیگر، اروپای لائیک و دموکرات امروزه نتیجه مبارزه و پایمردی دانشمندان و روشنفکران اروپایی در انجام انقلاب فکری و علمی و کوشش بی وقفه و زمان بر آنان در طول چند قرن برای افزایش آگاهی و خروج عامه مردم از جهل علمی و فرهنگی "مذهب خواسته" بود. جهان امروزه در حال گذار از پارادایمی به پارادایم دیگر، به گونه ای، شباهت هایی با اروپای قرون وسطی دارد. مقاومت بعضا خشونت آمیز با تحول و مدرنیته موج سومی، نشان از شکاف و اختلاف عمیق، شدید و ریشه ای میان جوامع پیشرفته و دموکراتیک از یک سو و جوامع سنتی و عقب مانده از قافله علم و تمدن از سوی دیگر دارد. آنچه اکنون به عنوان تروریسم مطرح است، نه فقط نشانه اعتقادات مذهبی، بلکه نشانه ایزوله بودن جوامع مذهبی از دیگر جوامع و در نتیجه، غفلت از همراهی با پیشرفت های فرهنگی، اجتماعی و علمی بشر است . تقابل فرهنگ موج سومی با جوامع بدوی است. نمونه های چنین تفاوت های آشکاری را میتوان در جامعه کنونی عربستان سعودی و جوامع غربی مشاهده کرد. جامعه ای که نیمی از جمعیت آن ( زنان ) هنوز حق رانندگی و خروج از خانه بدون همراهی شوهر یا یک مرد را ندارد و بنا به فتوای اخیر مفتی های عربستان ، به تازگی از حالت شیء خارج شده و با ارتقاء درجه ، به دریافت حکم "حیوان" مفتخر گردیده، چگونه می تواند درک درستی از تحول و پیشرفت فرهنگی، اجتماعی و علمی داشته باشد؟ بدون تردید، چنین جوامعی نیازمند به رنسانس علمی و فرهنگی اند. یکی از اشتباهات استراتژیک و ایرادات اساسی به عملکرد کشورهای پیشرفته غربی ، تلاش آنان به تزریق دموکراسی و مدرنیته به چنین جوامعی است . برای پایان دادن به درگیری های این دو جناح از جامعه بشری ، راهکار دیگری لازم است . نیاز عمده جوامع مذهبی و بدوی ، "آگاهی " است ، پیآمد انتشار آگاهی در سطح و عمق جامعه ، بدون شک رنسانسی دیگر خواهد بود ، این بار نه در اروپا ، بلکه در سطح جهان و در کل جامعه بشری . جهانی شدن میسر نخواهد شد مگر با رنساسی دیگر.

تازه ترین مقاله ها

جولای 11, 2021

علم و فلسفه

کناری می ایستم، نِظاره گرِ عابرانی که شتاب، جزیی جدا نشدنی از زندگی شان شده. شتاب در همه چیز. از سواره ها گرفته، که در اتومبیل هایی با سرعتی تا 400 کیلومتر در ساعت در خیابان ها و اتوبان هایی […]
آوریل 12, 2021

رادیکالیسم، پیشینه و عواقب

واکنش هایِ مردم پس از فوتِ مهرداد میناوند و علی انصاریان، عاملی شد تا مختصری در این باب بنگارم. درگذشتِ این دو ورزشکارِ محبوب و خوش نام، طیفی از واکنش هایِ متفاوت را به دنبال داشت. از مثبت و تهاجمی […]
نوامبر 6, 2020

انتخابات آمریکا- ترامپ یا بایدن؟

انتخابات ریاست جمهوری آمریکا لحظه های آخر خود را طی می کند. فارغ از هر نتیجه ای، برخی از نکات قابل طرح و مداقّه است. نام دونالد ترامپ را از حدود دو دهه پیش از انتخابش به عنوان ریاست جمهوری […]
اکتبر 25, 2020

انحراف

چندین قرن از اختراع پول می گذرد. ابزار تسهیل کنندۀ معاملۀ اشیاء. پیش از اختراع پول، تمامی معامله های اجناس به گونۀ پایاپای انجام می شد. امّا از آنجایی که بسیاری از فروشندگان نیازی به جنس های مبادله شده نداشتند […]

شعر و ادبیات

نوامبر 4, 2022

آشفته حالی

بَر چُنین آشُفته حالی بی گُمان باید گریست از ملال و غُصّه ها تا پایِ جان باید گریست   گَـر گـدایان با سِـتَم مـال و منـال اندوختند از جفا و جور و این دردِ نَهان باید گریست   زآنکه دزدان […]
اکتبر 29, 2022

حجّت

آیتِ الله، شِنو این سخندیدۀ خود را بِگُشا بهرِ من یک سخن از بهرِ خدا گوش کنپندِ مرا حلقۀ در گوش کن این همه جان ها که فدایِ تو شدکُشته و قربانِ خدایِ تو شد جملۀ دل ها زِ جفا […]
مارس 20, 2021

نوروز 1400

روزِ نو هَمرَهِ میلادِ بهار آمده است سُنبُل و یاسَمَن و غُنچه به بار آمده است سبز شد آن همه خشکیده درختان و زمین فصلِ وَرد و چمن و فصلِ شکار آمده است باد و باران و فَریباییِ گُل هایِ […]
اکتبر 17, 2020

توطئۀ خزنده

جامعه ای داریم صفر و صدی، دو قطبی، که یا سیاه می بیند و یا سپید. در چنین جامعه ای هیچ عددی بین صفر و صد وجود ندارد و هیچ طیفی از نور، میان سپید و سیاه. آدم ها را […]